Quạt Tăng Áp Cầu Thang: Định Nghĩa, Nguyên Lý Hoạt Động Và Các Loại

• 

  Hoàng Văn Dũng ,

• ĐĂNG TẢI : 15/09/2025 | CẬP NHẬT: 16/09/2025

Quạt tăng áp cầu thang là thiết bị thông gió chuyên dụng trong hệ thống PCCC, hoạt động bằng nguyên lý tạo áp suất dương để ngăn khói xâm nhập vào lối thoát hiểm. Bài viết này trình bày phân tích toàn diện về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và 2 loại quạt tăng áp cầu thang phổ biến trên thị trường là quạt chính (ly tâm và hướng trục) cũng như đánh giá yêu cầu kỹ thuật lắp đặt theo tiêu chuẩn PCCC Việt Nam, và so sánh hiệu suất hoạt động của từng loại.

Thêm vào đó, bài viết còn đề cập đến cách chọn quạt phù hợp cũng như bảng báo giá tham khảo dòng quạt này tại Quạt Điện Việt Nam. Bài viết sẽ giúp quý khách hiểu rõ về quạt tăng áp cầu thang từ khía cạnh kỹ thuật đến ứng dụng thực tế, từ đó đưa ra quyết định lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu công trình cụ thể.

1. Quạt Tăng Áp Cầu Thang Là Gì?

Quạt tăng áp cầu thang là thiết bị công nghiệp quan trọng được lắp đặt trong các tòa nhà cao tầng để duy trì an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC). Khi xảy ra sự cố cháy, quạt hoạt động với công suất tối đa nhằm tạo ra áp suất dương trong buồng thang bộ, giúp ngăn khói, khí độc không tràn vào khu vực cầu thang và lối thoát hiểm. Nhờ vậy, khu vực này luôn giữ được không khí sạch, đảm bảo an toàn cho người di chuyển thoát hiểm cũng như lực lượng cứu hộ.

Hiện nay, việc lắp đặt quạt tăng áp cầu thang cần phải tuân thủ theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6160:1996 quy định về phòng cháy chữa cháy cho nhà cao tầng (từ 10 đến 30 tầng hoặc cao từ 25m đến 100m), hệ thống quạt tăng áp cầu thang phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật sau:

• Điều 11.4: Mỗi tầng phải có hệ thống hầm đẩy cưỡng bức và van điều khiển tự động ở từng tầng, kết hợp với quạt tăng áp và hệ thống điều khiển để đẩy khói từ hành lang hoặc phòng đệm của tầng đó ra ngoài.
• Điều 11.5: Khi cửa cầu thang mở, áp suất dư trong buồng thang phải đảm bảo từ khoảng 20 đến 50 Pascal (Pa) để ngăn khói và khí độc tràn vào khu vực cầu thang, bảo vệ lối thoát hiểm.
• Điều 11.6: Cửa vào buồng thang phải được bố trí phòng đệm với cửa tự động đóng kín. Áp suất dư tại phòng đệm phải đảm bảo ≥ 20 Pa để ngăn khói lan vào buồng thang và các khu vực khác, đảm bảo không gian thoát hiểm an toàn.

Hệ thống quạt tăng áp cầu thang không chỉ là thiết bị hỗ trợ tạo áp suất dương để ngăn khói mà còn là giải pháp kỹ thuật bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy trong các công trình cao tầng. Việc thiết kế, lắp đặt và vận hành phải tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn này để đáp ứng các yêu cầu phòng cháy chữa cháy và đảm bảo an toàn con người và tài sản.

2. Cấu Tạo Quạt Tăng Áp Cầu Thang

Quạt tăng áp cầu thang là thành phần quan trọng trong hệ thống tăng áp cầu thang thoát hiểm, nhằm tạo áp suất dương và ngăn khói lửa lan vào khu vực thoát hiểm khi có hỏa hoạn xảy ra. Cấu tạo của quạt tăng áp được thiết kế tỉ mỉ để đảm bảo hiệu suất và độ bền trong các tình huống khắc nghiệt. Cụ thể, quạt tăng áp cầu thang gồm 6 bộ phận chính sau:

• Vỏ quạt: Thường làm bằng thép tấm cao cấp có hình dạng xoắn ốc (volute), giúp dẫn hướng không khí và tăng hiệu quả đẩy khí ra ngoài đồng thời bảo vệ các bộ phận bên trong.
• Cánh quạt: Thiết kế nhiều cánh cong hướng về phía sau, làm từ thép không gỉ hoặc nhôm, với góc nghiêng và hình dáng tối ưu để tạo lực ly tâm mạnh mẽ, đẩy không khí từ tâm quạt ra theo phương vuông góc.
• Miệng hút và miệng thổi: Miệng hút được bố trí ở tâm quạt để hút không khí vào, còn miệng thổi nằm tiếp tuyến với vỏ quạt để thổi khí với áp suất cao ra ngoài.
• Động cơ điện: Công suất lớn, phổ biến từ 2.2kW đến 15kW, được thiết kế để hoạt động liên tục và chịu nhiệt tốt trong môi trường khắc nghiệt nhằm cung cấp năng lượng cho cánh quạt quay.
• Hệ thống dây curoa (chỉ dùng cho dòng quạt gián tiếp): Bao gồm puly và dây đai, được dùng trong các dòng quạt tăng áp cầu thang truyền động gián tiếp, giúp truyền động từ động cơ đến trục quạt, đồng thời giảm rung và điều chỉnh tốc độ quay.
• Khung chân đế: Là khung sắt chắc chắn làm từ thép hình hoặc thép hộp, có chức năng đỡ toàn bộ hệ thống quạt và giảm rung khi quạt vận hành.

Ngoài ra, hệ thống tăng áp cầu thang còn tích hợp các thành phần quan trọng khác như đường ống dẫn gió, các cửa cấp khí, van đóng mở tự động, cảm biến khói, tủ điều khiển trung tâm (BMS) để quản lý hoạt động quạt. Khi có cháy xảy ra, cảm biến khói kích hoạt cho quạt vận hành ở công suất tối đa, tạo áp suất dương trong buồng thang thoát hiểm, ngăn dòng khói độc và giúp người trong tòa nhà có lối thoát an toàn.

3. Nguyên Lý Hoạt Động Của Quạt Tăng Áp Cầu Thang

Nguyên lý hoạt động của quạt dựa trên việc tạo ra áp suất dương trong buồng thang bộ nhằm ngăn chặn khói, khí độc và lửa không thể xâm nhập vào lối thoát hiểm khi có cháy xảy ra.

Khi hệ thống báo cháy phát hiện khói hoặc lửa thông qua cảm biến, tín hiệu sẽ được truyền về tủ điều khiển trung tâm. Tủ điều khiển sẽ kích hoạt quạt tăng áp hoạt động 100% công suất, hút không khí sạch từ bên ngoài đẩy vào trong cầu thang qua hệ thống ống dẫn gió. Việc tạo áp suất dương bên trong cầu thang giúp đảm bảo áp suất ở khu vực này luôn cao hơn so với áp suất bên ngoài.

Sự chênh lệch áp suất này tạo thành rào cản không cho khói và khí độc lan vào cầu thang, giữ cho không gian thoát hiểm luôn trong trạng thái an toàn, có khí tươi để người dân thoát hiểm thuận lợi. Hệ thống còn sử dụng cảm biến áp suất để giám sát liên tục, khi áp suất vượt quá mức an toàn qui định (thường từ 20 đến 50 Pa, theo tiêu chuẩn quốc tế), van xả áp sẽ mở ra để điều chỉnh và duy trì áp suất ổn định.

Ngoài ra, cửa cầu thang phải là cửa chống cháy, có bản lề thủy lực tự động đóng, nhằm duy trì trạng thái kín khí, giúp hệ thống tăng áp hoạt động hiệu quả. Cửa được thiết kế sao cho người già, người yếu cũng có thể dễ dàng mở để thoát hiểm mà không làm mất tác dụng của áp suất dương.

4. Mục Đích Của Việc Lắp Đặt Hệ Thống Quạt Tăng Áp Cầu Thang

Hệ thống quạt tăng áp cầu thang được lắp đặt để đảm bảo an toàn cho người sử dụng trong các tòa nhà cao tầng, đặc biệt trong trường hợp xảy ra sự cố cháy nổ. Cụ thể, hệ thống này có 4 vai trò quan trọng sau:

• Ngăn khói và khí độc xâm nhập vào cầu thang thoát hiểm: Khi xảy ra cháy, quạt tăng áp sẽ tạo một áp suất dương trong khu vực cầu thang, giúp ngăn chặn khói và khí độc không lan vào khu vực này. Điều này đảm bảo không khí trong lành, an toàn cho người di chuyển thoát ra ngoài hoặc tạm thời ẩn nấp.
• Bảo vệ lối thoát hiểm luôn thông thoáng: Với áp suất dương được duy trì liên tục, cầu thang luôn được thông thoáng, tránh tình trạng ngạt khói hoặc thiếu khí oxy, giúp người trong tòa nhà có lối thoát an toàn.
• Hỗ trợ công tác cứu hộ, cứu nạn: Việc ngăn khói hiệu quả giúp lực lượng cứu hộ có thể tiếp cận nhanh hơn và an toàn hơn trong quá trình cứu người và xử lý sự cố.
• Đảm bảo thông gió thường xuyên khi kết hợp cùng hệ thống thông hút gió: Ngoài chức năng khi có cháy, hệ thống quạt còn giúp lưu thông không khí, làm giảm sự ngột ngạt trong cầu thang, góp phần nâng cao chất lượng môi trường và sự thoải mái cho người sử dụng.

Lắp đặt quạt tăng áp cầu thang là một yêu cầu bắt buộc trong các công trình cao tầng theo quy chuẩn và tiêu chuẩn an toàn phòng cháy chữa cháy hiện hành. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại về người mà còn hạn chế thiệt hại tài sản khi xảy ra cháy nổ.

5. Các Loại Quạt Tăng Áp Cầu Thang Hiện Nay

Hiện nay, có hai loại quạt tăng áp cầu thang phổ biến được sử dụng trong các tòa nhà cao tầng, công trình phòng cháy chữa cháy (PCCC) là quạt ly tâm và quạt hướng trục:

5.1. Quạt Ly Tâm Tăng Áp Cầu Thang

Quạt ly tâm tăng áp cầu thang là một thiết bị thông gió chuyên dụng được thiết kế để tạo ra áp suất dương trong không gian cầu thang nhằm ngăn chặn khói và các chất độc hại xâm nhập khi xảy ra hỏa hoạn.

Cấu tạo của quạt ly tâm tăng áp cầu thang bao gồm các bộ phận chính như vỏ quạt hình xoắn ốc (volute) giúp dẫn hướng và tăng áp suất tĩnh, cánh quạt nhiều cánh cong về phía sau làm từ thép không gỉ hoặc nhôm để tạo lực ly tâm mạnh, động cơ công suất lớn đảm bảo vận hành liên tục trong điều kiện khắc nghiệt, dây curoa truyền động và khung chân đế chắc chắn giảm rung động.

Nguyên lý hoạt động của quạt ly tâm dựa trên lực ly tâm sinh ra khi cánh quạt quay, hút không khí vào trung tâm và đẩy ra theo hướng vuông góc với trục quay, từ đó tạo ra áp suất tĩnh cao đẩy khí tươi vào cầu thang và ngăn khói lửa xâm nhập khi có cháy.

Quạt này thường được sử dụng trong các tòa nhà cao tầng, chung cư, và công trình công cộng, là một phần quan trọng của hệ thống phòng cháy chữa cháy giúp bảo vệ an toàn cho người và tài sản bằng cách duy trì dòng khí sạch liên tục trong lối thoát hiểm.

5.2. Quạt hướng trục tăng áp cầu thang

Quạt hướng trục tăng áp cầu thang có cấu tạo và nguyên lý vận hành khác biệt khi cánh quạt và trục quay nằm trên cùng một đường thẳng, giúp khí được hút và thổi theo chiều song song với trục quạt.

Quạt hướng trục tăng áp thường được ứng dụng cho các hệ thống thông gió có hoặc không có ống dẫn gió hoặc nơi đường ống dẫn ngắn, thích hợp cho việc cấp khí tươi và tăng áp lực cao cho cầu thang thoát hiểm mà không cần đường dẫn gió phức tạp như quạt ly tâm.

Đặc điểm của quạt hướng trục là khả năng chịu nhiệt tốt, vận hành êm ái và bền bỉ trong điều kiện hoạt động lâu dài. Khi có sự cố cháy, hệ thống quạt hướng trục sẽ được kích hoạt tự động qua cảm biến khói để thổi khí sạch vào không gian cầu thang, tạo chênh lệch áp suất ngăn khói và khí độc từ khu vực cháy lan vào lối thoát hiểm, đồng thời hút khí độc ra ngoài, góp phần đảm bảo an toàn tối đa cho người dùng.

Cả hai loại quạt đều là thiết bị thiết yếu trong hệ thống tăng áp cầu thang theo tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy, yêu cầu tạo áp suất dương trong khoảng 20-50 Pa để ngăn khói lửa hiệu quả khi xảy ra sự cố cháy. Hệ thống thường gồm các thiết bị bổ trợ như ống dẫn gió, van điều chỉnh, cảm biến khói và tủ điều khiển tự động, giúp quạt kích hoạt nhanh chóng và vận hành ổn định trong trường hợp khẩn cấp. Lựa chọn giữa quạt ly tâm và quạt hướng trục phụ thuộc vào thiết kế hệ thống thông gió, yêu cầu áp suất và cấu trúc công trình nhằm đạt hiệu quả an toàn và tối ưu chi phí vận hành. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giúp quý khách có cái nhìn toàn diện về 2 dòng quạt tăng áp cầu thang này:

6. Cách Chọn Quạt Tăng Áp Cầu Thang Phù Hợp

Việc chọn quạt phù hợp phải dựa trên nguyên tắc tính toán kỹ thuật chính xác, đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn PCCC Việt Nam theo TCVN 6160:1996 và các quy định liên quan. Các tiêu chí chọn quạt tăng áp cầu thang:

• Tính toán lưu lượng gió (Q): Đây là yếu tố quyết định để quạt có thể cung cấp đủ lượng không khí sạch cho buồng thang. Lưu lượng gió được tính theo công thức liên quan đến diện tích các cửa thoát hiểm, số cửa mở đồng thời, và tốc độ gió tiêu chuẩn thường là khoảng 1 m/s. Cụ thể, lưu lượng gió cần đạt để tạo áp suất dương trong buồng thang đẩy lùi khói, giúp người dân thoát hiểm an toàn.
• Áp suất dư (cột áp quạt): Quạt phải tạo áp suất dương đủ lớn trong khoảng 20-50 Pa để đảm bảo không khí trong cầu thang luôn cao hơn vùng có cháy, ngăn khói không thể xâm nhập vào. Áp suất dư không được vượt quá 60 Pa để tránh gây khó khăn khi mở cửa thoát hiểm.
• Công suất và loại quạt: Chọn công suất quạt phù hợp với lưu lượng và áp suất đã tính để tối ưu hiệu quả, tránh lãng phí năng lượng. Quạt ly tâm là lựa chọn phổ biến cho hệ thống có ống dẫn gió dài và yêu cầu áp suất cao; quạt hướng trục phù hợp hệ thống có cấu trúc đơn giản, ít ống dẫn.
• Chất liệu và độ bền: Quạt tăng áp cầu thang cần được làm từ vật liệu chịu nhiệt cao, chống cháy, không phát sinh khói độc khi có hỏa hoạn. Các bộ phận như vỏ quạt, cánh quạt, động cơ phải đảm bảo vận hành ổn định trong điều kiện nhiệt độ cao (có thể chịu nhiệt đến 300 °C trong 2 giờ theo tiêu chuẩn PCCC).
• Thiết kế và tính năng kèm theo: Hệ thống quạt phải được tích hợp các cảm biến khói, van điều chỉnh và trung tâm điều khiển tự động để kích hoạt khi có sự cố, đảm bảo vận hành chính xác và kịp thời.

Lưu ý khi lựa chọn và lắp đặt

• Cần thực hiện đo đạc, tính toán chính xác diện tích buồng thang, số cửa thoát hiểm và chiều cao tòa nhà để chọn quạt với thông số phù hợp.
• Quạt phải có chứng nhận chất lượng và phù hợp tiêu chuẩn PCCC quy định như TCVN 6160:1996, QCVN 06:2022/BXD, TCVN 5687:2010.
• Lắp đặt quạt tại vị trí thích hợp như trên nóc tòa nhà hoặc tầng hầm, đảm bảo kết nối hệ thống ống dẫn và đường điện an toàn.
• Kiểm tra, bảo trì định kỳ (khoảng 6 tháng/lần) hệ thống để duy trì hiệu quả vận hành, phòng tránh hư hại.
• Lựa chọn đơn vị cung cấp và lắp đặt uy tín, được tư vấn kỹ thuật để đảm bảo hệ thống hoạt động tối ưu trong mọi tình huống.

7. Báo Giá Quạt Tăng Áp Cầu Thang

Dưới đây là bảng báo giá quạt tăng áp cầu thang các mẫu phổ biến từ Quạt Điện Việt Nam, phù hợp cho các công trình cần hệ thống thông gió, tăng áp cầu thang thoát hiểm. Các sản phẩm này đa dạng về công suất và lưu lượng gió, có thể lựa chọn theo quy mô và yêu cầu kỹ thuật của từng dự án.

Lưu ý: Giá trên chỉ mang tính tham khảo tại thời điểm hiện tại. Để nhận được báo giá chi tiết, tư vấn kỹ thuật chính xác và các chính sách ưu đãi khác, vui lòng liên hệ trực tiếp với Quạt Điện Việt Nam qua các kênh hỗ trợ khách hàng.

8. Địa Chỉ Cung Cấp Quạt Tăng Áp Cầu Thang Uy Tín

Để mua được quạt ly tâm tăng áp cầu thang chất lượng và chính hãng, việc lựa chọn địa chỉ uy tín là vô cùng quan trọng. Quạt Điện Việt Nam tự hào là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp và lắp đặt các loại quạt công nghiệp, đặc biệt là quạt tăng áp cầu thang. Quạt Điện Việt Nam nổi bật với những ưu điểm vượt trội sau:

• Cam kết cung cấp sản phẩm 100% chính hãng với mức giá cạnh tranh nhất thị trường, giúp khách hàng an tâm về chất lượng và tiết kiệm chi phí đầu tư.
• Áp dụng chính sách đổi trả linh hoạt trong vòng 7 ngày nếu phát hiện lỗi từ nhà sản xuất, đảm bảo quyền lợi tối đa cho khách hàng.
• Đội ngũ tư vấn viên giàu kinh nghiệm, am hiểu chuyên sâu về sản phẩm, luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng lựa chọn model phù hợp nhất với nhu cầu.
• Chế độ bảo hành chính hãng 12 tháng cùng dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật 24/7, giúp xử lý nhanh chóng mọi vấn đề phát sinh.
• Dịch vụ giao hàng tận nơi trên toàn quốc với thời gian vận chuyển nhanh chóng và đảm bảo an toàn cho sản phẩm.
• Cung cấp dịch vụ lắp đặt chuyên nghiệp kèm hướng dẫn sử dụng và bảo trì chi tiết, giúp khách hàng vận hành thiết bị hiệu quả nhất.

QUẠT ĐIỆN VIỆT NAM

• Địa chỉ: 1701, Prime Towner, 53 Quang Trung, Q.Hai Bà Trưng, Hà Nội
• Website: quatdienvietnam.vn
• Hotline: 024.66.507.256 – 0936.488.457
• Email: lienhe@hungducphat.com

Xem thêm:

• 5 Mẫu Quạt Hút Ly Tâm Lồng Sóc Chất Lượng Cao
• Bảng Báo Giá Quạt Ly Tâm Công Nghiệp Mới Nhất