Quạt hướng trục là gì? Cấu tạo, nguyên lý làm việc và ứng dụng

• 

  Hoàng Văn Dũng ,

• ĐĂNG TẢI : 27/08/2025 | CẬP NHẬT: 27/08/2025

1. Quạt hướng trục là gì?

Quạt hướng trục là loại quạt thông gió phổ biến trong các hệ thống công nghiệp và dân dụng, hoạt động bằng cách hút và thổi không khí theo đường thẳng song song với trục quay, giúp tạo luồng gió mạnh mà không cần lực đẩy quá lớn.

Dòng quạt này có 2 chức năng chính là hút khí tập trung vào việc hút khí thải, khói bụi hoặc hơi nóng ra khỏi không gian (như extractor fan), thường lắp ở vị trí cần loại bỏ không khí bẩn nhanh chóng; trong khi quạt thông gió hướng trục ưu tiên thông gió tổng thể, cấp không khí tươi và lưu thông không khí (như ventilator fan), phù hợp cho làm mát hoặc cân bằng không khí trong phòng. Về cấu tạo, cả hai tương tự đều có dạng:

• Quạt hướng trục trực tiếp (cánh quạt gắn trực tiếp vào motor, cực dễ lắp)
• Quạt hướng trục gián tiếp (sử dụng dây curoa để truyền lực từ motor đến cánh quạ, sẽ bền hơn trong môi trường khắc nghiệt)

So với quạt ly tâm, thì quạt hướng trục sẽ phù hợp hơn cho việc hút hoặc thông gió cho không gian rộng với chi phí đầu tư thấp hơn cũng như việc lắp đặt linh hoạt và dễ sử dụng.

2. Cấu tạo quạt hướng trục công nghiệp

Quạt hướng trược thường có dạng hình tròn hoặc hình vuông với cấu tạo gồm 4 phần chính: vỏ bảo vệ, cánh quạt, động cơ và miệng hút-thổi. Giúp tạo luồng gió song song với trục quay để thông gió và hút khí thải. Các bộ phận này thường được làm từ vật liệu bền như thép, inox để chịu lực và chống ăn mòn trong môi trường công nghiệp:

Vỏ quạt bảo vệ toàn bộ hệ thống

Vỏ quạt đóng vai trò che chắn các bộ phận bên trong khỏi tác động môi trường. Nhà sản xuất thường chế tạo vỏ từ inox, sắt hoặc thép chống gỉ. Vật liệu này đảm bảo độ bền và khả năng chịu lực cần thiết. Kỹ thuật gia công phụ thuộc vào hình dạng sản phẩm – vuông hoặc tròn.

Lớp sơn tĩnh điện phủ bên ngoài mang lại hai lợi ích quan trọng. Thứ nhất, nó tăng tính thẩm mỹ cho thiết bị. Thứ hai, nó ngăn ngừa nhiễm điện và giật điện cho người vận hành.

Cánh quạt tạo luồng gió mạnh mẽ

Gồm 3-8 cánh (thường dạng bản rộng hoặc lá đứng), làm từ inox hoặc hợp kim để tạo lực hút mạnh và bền bỉ. Cánh quay tạo ra luồng gió, với số lượng cánh ảnh hưởng đến lưu lượng và áp suất.

Tuy nhiên, một số dòng quạt sử dụng cánh nhựa, loại này thường ứng dụng trong hệ thống thông gió và làm mát sinh hoạt.

Động cơ cung cấp năng lượng vận hành

Là “trái tim” của quạt, chuyển hóa điện năng thành cơ năng để quay cánh. Như đã trình bày thì quạt hướng trục có 2 dạng cấu tạo động cơ chính:

• Quạt hướng trục trực tiếp: Có động cơ gắn liền cánh, chạy êm và tiết kiệm
• Quạt hướng trục gián tiếp: Kết nối qua dây curoa để dễ điều chỉnh tốc độ và bảo vệ động cơ khỏi khí độc

Miệng hút và thổi điều hướng khí lưu

Hai miệng này đặt ở hai đầu khung quạt. Chúng tương ứng với chiều hút và chiều thổi của thiết bị. Thiết kế này tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu thông không khí.

Ngoài ra, quạt hướng trục cũng còn có một số bộ phận hỗ trợ khác chẳng hạn như:

• Khung chân đế hoặc giá đỡ: Giúp quạt đứng vững, giảm rung lắc khi hoạt động.
• Cốt láp truyền: Dùng cho loại quạt công suất cao.
• Lưới che và vòng bi: Bảo vệ khỏi bụi, côn trùng và giảm ma sát, tăng tuổi thọ.

Cấu tạo này giúp quạt hoạt động hiệu quả ở lưu lượng gió lớn nhưng áp suất thấp, phù hợp cho nhà xưởng hoặc kho bãi.

3. Nguyên lý làm việc của quạt hướng trục

Quạt hướng trục hoạt động đơn giản giống như một cái ống gió với cánh quạt ở giữa: Nó hút không khí từ một đầu và thổi ra đầu kia theo đường thẳng, tạo luồng gió mạnh để làm thoáng không gian. Nghĩ đơn giản thì nó giống quạt bàn thông thường, nhưng mạnh mẽ hơn, giúp hút hết khí bẩn, mùi hôi hay hơi nóng ra ngoài và đưa gió tươi vào, rất hữu ích cho nhà xưởng hay kho hàng.

Quá trình cơ bản: Khi bạn cắm điện, động cơ quay làm cánh quạt xoay tít, tạo lực hút ở một đầu (gọi là miệng hút) để kéo không khí bẩn, bụi hay hơi nóng vào theo đường thẳng dọc trục quạt. Sau đó, quạt đẩy không khí đó ra đầu kia (miệng thổi), tạo sự lưu thông gió liên tục, giống như bạn thổi qua một cái ống. Bí quyết là cánh quạt tạo sự khác biệt áp suất (nơi hút thì áp thấp để kéo gió vào, nơi thổi thì áp cao để đẩy ra), không cần lực văng mạnh như quạt ly tâm.

Bên cạnh đó cũng có sự khác biệt giữa hoạt động của quạt hướng trực trục tiếp và gián tiếp:

• Loại trực tiếp: Động cơ gắn trực tiếp vào cánh quạt, chuyển hóa điện năng thành cơ năng để quay cánh ngay lập tức, phù hợp cho thông gió đơn giản với tốc độ cao và tiếng ồn thấp.
• Loại gián tiếp: Động cơ truyền lực qua dây curoa đến cánh quạt, giúp bảo vệ động cơ khỏi khí ăn mòn hoặc bụi bẩn, thường dùng ở môi trường khắc nghiệt.

Nhờ nguyên lý hoạt động này, quạt hướng trục tạo được lượng gió lớn (có thể hàng nghìn mét khối mỗi giờ) nhưng lực đẩy không mạnh, lý tưởng để làm mát không gian rộng mà không cần ống dẫn phức tạp. Đối với dân dụng thì chỉ cần lắp đúng chỗ và lau chùi định kỳ để quạt chạy tốt lâu dài.

4. 5 Ưu điểm của quạt hướng trục

Nhờ cấu tạo gọn nhẹ và nguyên lý hoạt động tạo chênh lệch áp suất để đẩy gió song song mà quạt mang lại nhiều ưu điểm thực tế, giúp quạt hướng trục trở thành lựa chọn lý tưởng cho việc thông gió, làm mát ở nhà xưởng, kho hàng hay trang trại. Dưới đây là 5 ưu điểm chính của quạt:

• Tạo gió mạnh và rộng: Nhờ cánh quạt có tiết diện rộng, chắc khỏe nhưng số lượng ít, kết hợp nguyên lý hút/thổi gió thẳng song song với trục, quạt tạo ra lưu lượng gió lớn (hàng nghìn m³/giờ), dễ dàng hút bụi bẩn, mùi hôi hay hơi nóng ra ngoài mà không cần ống dẫn phức tạp.

• Chạy êm, ít ồn: Với cấu tạo chắc chắn với động cơ dây đồng nguyên chất và tùy chọn trực tiếp/gián tiếp giúp quạt vận hành mượt mà, giảm tiếng ồn tối đa, có thể chạy liên tục nhiều giờ mà không gây khó chịu, lý tưởng cho nơi cần yên tĩnh.

• Tiết kiệm điện và tiền bạc: Thiết kế đơn giản với ít bộ phận chuyển động, cùng nguyên lý hút đẩy gió đồng thời (trao đổi không khí nhanh chóng), giúp quạt tiêu thụ ít năng lượng hơn, giá mua rẻ (thường thấp hơn quạt ly tâm), và chi phí vận hành lâu dài tiết kiệm.

• Bền bỉ và ổn định: Nhờ thiết kế từ vật liệu cao cấp như thép SS400 chống ăn mòn, kết hợp công nghệ sản xuất hiện đại và cấu tạo ít linh kiện phức tạp, giúp quạt chịu nhiệt cao, hoạt động ổn định lâu dài mà ít hỏng hóc, giảm nhu cầu bảo trì.
• Dễ lắp và đa dạng: Với thiết kế nhỏ gọn, hình dạng linh hoạt (tròn, vuông, xách tay hoặc gắn tường), giúp quạt dễ lắp đặt ở nhiều vị trí, phù hợp mọi không gian mà không tốn diện tích.

Chính cấu tạo đơn giản nhưng chắc chắn cùng nguyên lý hoạt động hiệu quả đã tạo nên những ưu điểm này, giúp quạt hướng trục trở thành giải pháp thông gió tiết kiệm và tiện lợi. Tuy nhiên, quạt dễ bị ăn mòn nếu dùng ở nơi quá nhiều bụi bẩn hoặc hóa chất, lúc này sẽ cần bảo dưỡng định  Nếu dùng ở nơi nhiều bụi hoặc hóa chất, nhớ bảo dưỡng định kỳ tù 1-3 tháng/ lần để duy trì hiệu suất quạt.

5. Ứng dụng của quạt hướng trục

Nhờ có những ưu điểm vượt trội như trên, quạt hướng trục được ứng dụng đáng kể vào đời sống, dưới đây là 8 ứng dụng cụ thể phổ biến nhất của quạt hướng trục trong thực tế:

• Nhà xưởng, khu công nghiệp và nhà máy sản xuất: Đây là nơi sử dụng quạt hướng trục nhiều nhất, vì ó môi trường nhiệt độ cao từ máy móc, bụi bẩn tích tụ, khí thải độc hại và nhu cầu thông gió liên tục để đảm bảo an toàn lao động. Hơn thế với không gian rộng như vậy thì cực phù hợp với ưu điểm tạo ra gió mạnh và rộng của quạt hướng trục giúp hút đẩy thẳng mà không cần ống phức tạp, giúp cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe công nhân mà tiết kiệm chi phí.
• Kho bãi, trung tâm logistics và kho lạnh: Đây là nơi có không gian kín, độ ẩm ướt cao và cẩn phải duy trì nhiệt độ đều, nên quạt hướng trục cũng rất phù hợp nhờ thiết kế dễ lắp đặt âm trần trên tường hoặc trên mái và tạo gió rộng để trao đổi không khí nhanh, tránh hư hỏng sản phẩm mà không tiêu tốn nhiều điện.
• Trang trại chăn nuôi, nhà kính nông nghiệp: Với không quan rộng lớn như vầy thì sẽ là nơi quạt hướng trục có thể hoạt động cực hiệu quả, với việc hoạt động êm ả, bền bỉ và lượng gió cao; quạt hướng trục sẽ giúp hút mùi hôi, hạ nhiệt độ và giảm hơi ẩm để ngăn dịch bệnh, giúp vật nuôi/cây trồng phát triển cực tốt.
• Bếp công nghiệp, nhà hàng và khách sạn: Môi trường này thường nóng, đầy khói dầu mỡ và mùi nấu nướng, nên quạt hướng trục sẽ giúp hút khí thải, giữ vệ sinh sạch sẽ; đồng thời hút đẩy gió thẳng mượt mà, giảm tiếng ồn để không làm ảnh hưởng đến khách hàng hay không gian xung quanh.
• Tầng hầm, gara ô-tô và hầm mỏ: Những khu vực kín, tích tụ khí độc hay hơi xăng khiến quạt hướng trục trở nên lý tưởng nhờ khả năng thông gió nhanh với lưu lượng lớn, dễ lắp ở vị trí hẹp và chịu bụi bẩn tốt, đảm bảo an toàn hô hấp mà không tốn nhiều không gian hay năng lượng.
• Tăng áp cầu thang và hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC): Trong tình huống khẩn cấp với khói lan nhanh ở không gian hẹp, quạt hướng trục phù hợp nhờ áp suất vừa phải, hoạt động ổn định và khả năng chống cháy nổ để thổi gió tươi vào lối thoát hiểm, ngăn khói hiệu quả.
• Công trình xây dựng, trung tâm dữ liệu và phòng máy: Môi trường nóng từ thiết bị, bụi cao và cần làm mát liên tục sẽ được quạt hướng trục hỗ trợ tuyệt vời nhờ độ bền cao, tiết kiệm điện và gió rộng để tản nhiệt, hút bụi, bảo vệ linh kiện mà không gây ồn ào hay tốn kém.
• Tòa nhà thương mại, văn phòng và rạp chiếu phim: Với không gian kín, đông đúc và cần thông gió êm ái, quạt hướng trục sẽ hoạt động mượt mà nhờ chạy ít ồn, dễ tích hợp vào hệ thống HVAC và lưu lượng gió lớn để cấp khí tươi, cải thiện chất lượng không khí cho mọi người.

7. Câu hỏi thường gặp về quạt hướng trục

Mật độ bố trí quạt hướng trục tròn ảnh hưởng như thế nào đến hiệu quả vận hành quạt hướng trục?

Mật độ bố trí quạt hướng trục tròn quyết định khả năng phân phối và lưu thông không khí trong không gian, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm mát, tiết kiệm năng lượng và độ ồn của hệ thống. Bố trí mật độ hợp lý giúp đảm bảo khí được luân chuyển đều, tránh vùng chết và tối ưu công suất sử dụng.

Ngược lại, mật độ quá thưa hoặc quá dày đều gây lãng phí hoặc giảm hiệu năng, đồng thời ảnh hưởng đến chi phí vận hành và bảo trì hệ thống. Vì vậy, mật độ bố trí cần được tính toán dựa trên đặc tính kỹ thuật của quạt, kích thước không gian và yêu cầu sử dụng cụ thể để đạt hiệu quả tối ưu.

Vận tốc gió tại đầu ra của quạt là bao nhiêu?

Vận tốc không cố định, thường khoảng 5-15 m/s tùy model và ứng dụng (ví dụ: 5-10 m/s cho thông gió dân dụng, cao hơn cho công nghiệp). Vận tốc gió (v) tại miệng thổi của quạt được tính bằng công thức cơ bản sau: v = L / S (đơn vị: m/s)

• L: Lưu lượng gió của quạt (m³/s) – Đây là lượng không khí quạt đẩy ra mỗi giây, thường được ghi trên thông số sản phẩm.
• S: Tiết diện miệng thổi (m²) – Diện tích mặt cắt ngang tại đầu ra của quạt hoặc ống gió.

Ví dụ: Nếu quạt có lưu lượng 1 m³/s và tiết diện miệng thổi 0.1 m², thì vận tốc gió khoảng 10 m/s. Bạn có thể đo hoặc lấy thông số từ nhà sản xuất để tính chính xác.

Quạt hướng trục và quạt ly tâm có gì khác biệt?

Quạt hướng trục và quạt ly tâm là hai loại quạt công nghiệp phổ biến, nhưng chúng khác nhau về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, hiệu suất và ứng dụng:

• Quạt hướng trục có hình tròn hoặc vuông với ít cánh (3-8 cánh), hút/thổi gió song song với trục, tạo lưu lượng lớn (2.000-100.000 m³/h) nhưng áp suất thấp (50-1.000 Pa), công suất thấp (0,37-7,5 kW), tiết kiệm điện và ồn hơn (65-85 dB), phù hợp thông gió trực tiếp ở không gian sạch như tầng hầm, nhà xưởng.
• Ngược lại, quạt ly tâm hình ốc sên với nhiều cánh (12-24 cánh), hút theo trục rồi đẩy vuông góc nhờ lực ly tâm, tạo áp suất cao (500-100.000+ Pa), lưu lượng lớn (1.000-120.000 m³/h), công suất cao (0,37-37 kW), tốn điện hơn nhưng êm (60-80 dB), lý tưởng hút bụi, khói ở môi trường khắc nghiệt với ống dẫn dài.

Tóm lại, quạt hướng trục mạnh về lưu lượng, giá rẻ, dễ lắp cho thông gió đơn giản; quạt ly tâm vượt trội áp suất, chịu bụi cho hệ thống phức tạp. Để tìm hiểu chi tiết hơn, xem So sánh quạt hướng trục và quạt ly tâm

Quạt thông gió hướng trục là gì?

Quạt thông gió hướng trục là một loại quạt hướng trục chuyên dùng để thông gió, đẩy hoặc hút không khí theo chiều trục của cánh quạt. Đây là dạng cụ thể của quạt hướng trục, tập trung vào mục đích lưu thông không khí trong các không gian như nhà xưởng, tòa nhà, hầm ga.

Cả hai đều sử dụng nguyên lý quay cánh quạt quanh trục để tạo dòng khí chuyển động song song với trục quạt. Tuy nhiên, quạt thông gió hướng trục được thiết kế đặc thù hơn để tối ưu cho việc thông gió và làm mát không gian, trong khi quạt hướng trục có thể có nhiều ứng dụng khác như làm mát thiết bị hoặc trao đổi không khí trong các dây chuyền công nghiệp.

Nên dùng quạt hút mùi hướng trục hay đồng trục?

Cả hai loại đều hoạt động theo nguyên lý hướng trục (luồng không khí di chuyển song song với trục quay), nhưng khác nhau về kết cấu và ứng dụng vì vậy khi lựa chọn bạn cũng cần cân nhắc ưu điểm của từng loại:

• Quạt hút mùi hướng trục phù hợp với không gian cần lưu lượng gió lớn như nhà xưởng, nhà hàng lớn, quán ăn. Loại này có độ bền cao, cấu tạo đơn giản, dễ bảo trì, thích hợp khi cần hút mùi mạnh và làm mát diện rộng.
• Quạt hút mùi đồng trục nổi bật về hiệu suất thông gió, độ ồn thấp, tiết kiệm điện năng, kết cấu gọn dễ lắp đặt trong không gian hẹp hoặc hệ thống ống dẫn (âm trần, tường). Quạt đồng trục thường tối ưu cho nhà bếp, phòng khách nhỏ, nơi yêu cầu thẩm mỹ và vận hành êm.

Mua quạt hướng trục chính hãng ở đâu?

Quạt Điện Việt Nam là đơn vị tiên phong cung cấp quạt hướng trục và các loại quạt công nghiệp chất lượng cao. Chúng tôi cam kết mang đến:

• Sản phẩm chính hãng 100% với đa dạng mẫu mã
• Chính sách đổi trả 1 đổi 1 nếu có lỗi kỹ thuật
• Giao hàng và lắp đặt miễn phí trong phạm vi 15km
• Hỗ trợ kỹ thuật 24/7 và hướng dẫn sử dụng tại chỗ

Quạt hướng trục của Quạt Điện Viẹt Nam không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn tiết kiệm chi phí vận hành. Để được tư vấn chi tiết và báo giá quạt hướng trục, quý khách vui lòng liên hệ với Quạt Điện Việt Nam thông qua thông tin liên hệ dưới đây. Đội ngũ tư vấn viên của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc của khách hàng.